Kształty Stettiner Ware

Zastanówmy się jak rozpoznać wyroby typu Stettiner Ware? Jakie cechy wyrobu wskazują, że jest to szczeciński towar?

Odpowiedź częściowo kryje się w kształtach wyrobów ceramicznych.

Naczynia Stettiner Ware miały charakter czysto użytkowy, możemy więc wśród nich znaleźć wszystkie typy naczyń używanych w gospodarstwach domowych, zwłaszcza wiejskich w XVII-XIX wieku. Typy naczyń związane są również z tradycjami obszaru, na którym były używane (północne Niemcy, Skandynawia).

Główną cechą charakterystyczną talerzy i mis, odróżniającą naczynia typu Stettiner Waren od innych jest szkliwienie tylko wewnętrznej, użytkowej części naczynia. Część zewnętrzna, nieszkliwiona miała kolor i strukturę surowej, wypalonej gliny. Nie posiadały one stopki - skoro zewnętrzna część dna pozostawała nieszkliwiona, była ona zbędna.

Najczęściej spotykane talerze i misy były dużych rozmiarów (średnica 28 -38 centymetrów) i służyły do wspólnego spożywania posiłków. Mniejsze talerze miały średnicę około 20 centymetrów. Przeważały talerze głębokie i misy do dań gorących (owsianka, kasze), ale używano również talerzy płytkich - do dań zimnych.

Oprócz typowych form talerzy (płaskie, głębokie, o dużych lub mniejszych lustrach i wąskich lub szerszych krawędziach) i mis spotykamy elementy kształtu unikalne i charakterystyczne dla szczecińskich towarów. Duży rozmiar głębokich talerzy i mis powodował, że miały one wyraźne ranty, zaokrąglone lub ostre - ułatwiały one przenoszenie ciężkich naczyń z gorącą strawą.

Innym rozwiązaniem ułatwiającym transport jedzenia były "uszy" - dwa okrągłe uchwyty umieszczone przeciwlegle na krawędzi mis, często o charakterystycznym kształcie uzyskanym z połączenia dwóch wałeczków gliny.

Kształty garnków były najczęściej beczkowate, o wylewie znacznie szerszym od dna, z wyraźnym kołnierzem i pojedynczym uchem, którego górna część przymocowana była do kołnierza Wysokość takich naczyń wynosiła od 15 do 35 centymetrów.

Typowym naczyniem był garnek z kabłąkiem, również beczkowaty ale bardziej przysadzisty, o różnych kształtach brzuśca z półeliptycznym uchwytem przyczepionym do kołnierza, z pokrywką lub bez. (DWA RYSUNKI !!!).

Ten typ garnka pochodził z Danii (barselspotte lub barselpotte), gdzie używany był jako naczynie na pokarm ofiarowany przez sąsiadów dla matki nowonarodzonego dziecka. Z czasem stał się po prostu naczyniem do transportu pokarmu. Do tego samego celu służyły, również często używane dwojaki - o typowym kształcie dwóch beczkowatych naczyń połączonych ze sobą, ze wspólnym kabłąkiem

Unikalnym naczyniem, które było również wytwarzane jako Stettiner Ware był grapen. Miał on kształt kulistego, lekko spłaszczonego kociołka z wyraźnym kołnierzem i zaopatrzonego w trzy stożkowate nóżki i cylindryczną rączkę przyczepioną do kołnierza i zakończoną kulistym zgrubieniem.

Zaokrąglony, bulwiasty kształt i trzy nogi pozwalały stawiać garnek bezpośrednio na ogniu w pewnej odległości od żaru a zaokrąglone dno powodowało, że ciecz znajdowała się zawsze w najniższym i najgorętszym punkcie, nie pozwalając na przypalenie potrawy.

Spośród innych wyrobów typu Stettiner Waren powszechne były kufle i dzbanki. Większość kufli miało typowy, cylindryczny kształt, zdarzały się również kufle o kształcie beczkowatym. Miały one dużą pojemność (1 do 2 litrów) i zaopatrzone były w cynowe przykrywki umożliwiające długie sączenie piwa.

Dzbanki miały beczkowaty kształt z wylewem szerszym niż dno i szerokim kołnierzem. Dzióbki, wyprofilowane w kołnierzu znajdowały się najczęściej naprzeciwko rączki, ale również z boku.

Występowały również dzbany z rurkowatym dzióbkiem umieszczonym w górnej części brzuśca.

Wytwarzano również inne naczynia jak lichtarze, wazony na kwiaty czy niewielkie naczynka na maści lub lekarstwa oraz dwojaki.